ROKEN IS DODELIJK
ROKEN: DE HARDE FEITEN!
Gezonde long van een niet roker vs Longkanker bij een zware roker
Rokers sterven jonger
De gemiddelde leeftijd voor mannen ligt op het moment op 75 jaar. Vrouwen worden gemiddeld 80 jaar oud. Rokers leven gemiddeld 13 jaar korter dan niet-rokers. Er zijn vele ziektebeelden en doodsoorzaken verbonden met het gebruik van tabak. Van vier groepen ziektes is bekend dat zij veel vaker voorkomen bij mensen die roken. Deze aandoeningen zijn longkanker, chronische bronchitis en emfyseem, ziekten van de kransslagaders van het hart, en beroerte.
Roken kan leiden tot een langzame, pijnlijke dood
Rokers die nog niet aan stoppen toe zijn, zeggen wel eens: Ach, wat maakt het uit, je moet toch ergens aan dood, dan leef ik toch gewoon wat korter! De meeste aandoeningen die door roken worden veroorzaakt, hebben echter niet een plotselinge, snelle dood tot gevolg. Ziektes die door roken worden veroorzaakt, hebben allerlei gevolgen op lichamelijk, geestelijk en sociaal vlak. Bij deze waarschuwing daarom uitgebreide informatie over verschillende aandoeningen die het gevolg zijn van roken en de consequenties ervan voor het dagelijks leven:
Longkanker kan zich openbaren vanaf 45 jaar. In de leeftijd 50-54 jaar overlijden 62 mannen en 31 vrouwen per 100.000 aan longkanker. In de leeftijd 60-64 jaar gaat het om 267 mannen en 68 vrouwen per 100.000. Bij mannen wordt 86% van de sterfte aan longkanker veroorzaakt door roken, bij vrouwen 68%.
Ook andere vormen van kanker
Roken veroorzaakt niet alleen longkanker, maar bijvoorbeeld ook nier- en blaaskanker, maagkanker, baarmoederhalskanker en kankers van de mond, keel en slokdarm. De kans op het overleven van kanker wordt sterk bepaald door het tijdstip waarop het wordt ontdekt. Hoe later de kanker wordt ontdekt, des te minder de kans op genezing. Over het algemeen geldt dat de onderzoeken om erachter te komen hoe ver de kanker al is gevorderd en de behandelingsmethoden erg ingrijpend zijn voor mensen die ze moeten ondergaan. Daar komt nog bij dat niet alle vormen van kanker echt te genezen zijn. In die gevallen is een behandeling vooral gericht op het remmen van de wildgroei, door bijvoorbeeld bestraling of chemotherapie. Zowel bestraling als chemotherapie geven veel bijwerkingen. Mensen die deze behandelingen ondergaan voelen zich er vaak erg beroerd door.
Chronische bronchitis kan zich openbaren vanaf 40 jaar. Wanneer na deze diagnose wordt doorgerookt neemt het longweefsel af en ontstaat emfyseem. Chronische bronchitis en emfyseem zorgen voor grote beperkingen in het dagelijks leven op lichamelijk en sociaal gebied. De sterfte door roken aan deze ziektes bedraagt 72% bij mannen en 62% bij vrouwen. Een bekende ziekte van de kransslagaders van het hart is de hartaanval.
Hartaanval Het aantal mensen per 100.000 dat overlijdt aan een acute hartaanval is op de leeftijd 50-54 jaar 79 mannen en 24 vrouwen. Op de leeftijd van 60-64 jaar is dit al opgelopen tot 275 mannen en 84 vrouwen per 100.000. De sterfte door roken komt bij mannen op 36% en bij vrouwen op 26%.
Chronische bronchitis en emfyseem
Deze ziekten ontstaan sluipend. Elke roker hoest wel eens, maar op een gegeven moment hoest iemand dagelijks. Mensen noemen dat ook wel een rokershoestje. Soms komt er bij het hoesten ook slijm los. Op een gegeven moment worden mensen ook kortademig. Kortademigheid wijten aan het ouder worden, is niet reëel. Natuurlijk verouderen de longen in de loop van jaren, maar door roken verouderen longen veel sneller. Kortademigheid bij een stukje wandelen of een trap oplopen is in ieder geval niet normaal. Wanneer de dokter chronische bronchitis heeft geconstateerd en de betreffende persoon rookt door, kan verlies van longweefsel optreden. De kortademigheid kan dan zo erg worden dat mensen extra zuurstof moeten gaan gebruiken via een slangetje in de neus. Lichamelijk en sociaal worden mensen ernstig beperkt in hun dagelijks leven.
De kans op een beroerte neemt toe met de leeftijd. Op de leeftijd van 50-54 jaar overlijden 21 mannen en 16 vrouwen per 100.000 aan een beroerte. Op de leeftijd van 60-64 jaar gaat het om 74 mannen en 40 vrouw per 100.000. Bij mannen wordt 45% van de sterfte aan een beroerte door roken veroorzaakt, bij vrouwen is dit 40%.
Beroerte of attaque
Er zijn twee vormen van een beroerte: het herseninfarct en de hersenbloeding. Bij het herseninfarct wordt een slagader in het hoofd door een bloedstolsel afgesloten. Bij een hersenbloeding barst een bloedvat in het hoofd. De aard en ernst van de gevolgen zijn afhankelijk van de plaats waar de beroerte in de hersenen is opgetreden en de hoeveelheid beschadigd weefsel. De lichamelijke en psychische gevolgen van een beroerte zijn vaak groot; voor de persoon zelf, maar ook voor zijn/haar directe omgeving. Een beroerte betekent vaak een verlamming van of het linker- of het rechterdeel van het lichaam. Meer dan 70% van de personen heeft in lichte of ernstige mate gevolgen op het terrein van denken, emoties/ gedrag en taal. Voorbeelden zijn: trager denken, concentratieproblemen, snel lachen/huilen, gauw boos, niet begrijpen wat er wordt gezegd, niet goed de eigen gedachten kunnen overbrengen, woorden niet meer goed kunnen uitspreken.
Etalagebenen
Ook deze aandoening wordt veroorzaakt door roken; 90% van de mensen met etalagebenen rookt. De bloedvaten in de benen zijn verstopt en kunnen de spieren niet meer goed van zuurstof voorzien. Dit zorgt voor pijn
tijdens het lopen, zodat iemand steeds weer even moet stilstaan om de pijn te laten zakken. Dit lijkt op de manier van lopen bij het etalages kijken. Artsen hebben in onderzoek ontdekt dat als de etalagebenen zijn vastgesteld en deze mensen roken door, een derde van de groep binnen 5 jaar een hartaanval krijgt en een derde binnen 5 jaar een beroerte. De verslechtering van de vaten gaat immers verder zolang mensen blijven roken. Stoppen met roken echter zorgt voor een goede verbetering. Mensen die stoppen kunnen soms al na 4 weken zoveel wandelen als zij willen zonder pijn te voelen. Voordat zij stopten, kwamen zij bijvoorbeeld niet verder dan 200 meter. Als iemand met etalagebenen moeten worden geopereerd, heeft hij of zij 50% meer kans op succes bij de operatie na stoppen met roken.
Roken veroorzaakt verstopping van de bloedvaten, hartaanvallen en beroertes
Roken zorgt op verschillende manieren voor verstopte bloedvaten: door beschadiging van de binnenkant van de vaatwand, door een minder goede vetstofwisseling en door stroperiger bloed. Nicotine vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk. En nicotine heeft een kwalijke invloed op de binnenkant van de bloedvaten. Nicotine maakt de wanden ruw. Voor het lichaam betekent dit dat er wondjes zijn en bij wondjes komen de bloedplaatjes in actie. De bloedplaatjes vormen een korstje op de wondjes. Roken zorgt ervoor dat er minder HDL-cholesterol dat is de goede soort in het bloed komt. Het HDL-cholesterol zorgt ervoor dat de bloedvaten minder snel verstoppen. De wondjes aan de binnenkant van de vaatwand zorgen voor ontstekingen. Witte bloedcellen komen hierdoor in actie om de ontstekingen tegen te gaan. Door de koolmonoxide in rook zijn er meer rode bloedcellen nodig voor het zuurstoftransport. Meer rode en witte bloedcellen, en bloedplaatjes in het bloed maken dat het bloed stroperiger wordt en minder goed stroomt. Beetje bij beetje ontstaat een verdikking die de ader op den duur afsluit. Bij een afsluiting van een slagader rond het hart is er sprake van een hartinfarct of hartaanval. Een afsluiting van een slagader in het hoofd heet een herseninfarct of beroerte. Vernauwingen in de bloedvaten in de benen zijn bekend onder de naam etalagebenen.
Roken veroorzaakt dodelijke longkanker
In tabaksrook bevinden zich ongeveer 4.000 stoffen waarvan er minstens 40 kankerverwekkend zijn. De bekendste stoffen in tabaksrook zijn nicotine, teer en koolmonoxide. Verder bevat tabaksrook benzeen, nitrosaminen, formaldehyde enwaterstofcyanide. Bij het ontstaan van longkanker speelt de teer in rookwaar een belangrijke rol. De teer zorgt ervoor dat de luchtwegen ontstoken en beschadigd raken. Op de plaats in de luchtwegen waar de beschadiging zich bevindt, zijn de luchtwegen gevoeliger. Het erfelijk materiaal in de cellen kan van slag raken en er voor zorgen dat de cellen veranderen in abnormale cellen. De cellen kunnen zich spontaan gaan vermenigvuldigen. Deze wildgroei van cellen leidt tot het ontstaan van een kankergezwel. Longkanker is de kanker in Nederland met de hoogste sterfte. Vaak wordt longkanker pas in een laat stadium ontdekt. De sterfte aan longkanker is voor mannen dalende, voor vrouwen stijgt het aantal nog steeds. Een verklaring voor dit verschil is te vinden in het rookgedrag van de afgelopen 30 jaar. Het aantal mannen dat rookte, daalde, maar het aantal rokende vrouwen steeg. Het risico dat rokers lopen op het krijgen van longkanker wordt veroorzaakt door de hoeveelheid sigaretten per dag, het aantal jaren dat iemand rookt en de leeftijd waarop iemand is begonnen met roken. Het roken van lichte of filtersigaretten biedt geen bescherming tegen het krijgen van longkanker. Meeroken door niet-rokers zorgt voor 200 doden aan longkanker per jaar.
Roken tijdens de zwangerschap is slecht voor uw baby
Roken zorgt ervoor dat het bloed minder zuurstof kan transporteren. Dit komt door de koolmonoxide. Koolmonoxide neemt de plaats in van zuurstof op de rode bloedcellen die in het bloed zorgen voor het zuurstoftransport. Doordat de zuurstofvoorziening bij de moeder niet is zoals hij zou moeten zijn, is hij dat ook niet bij het kind. De bloedsomloop van de baby is immers verbonden met die van de moeder. Het kind kan door het roken van de moeder minder goed groeien. Gemiddeld zijn kinderen van vrouwen die hebben gerookt tijdens de zwangerschap 200 gram lichter. Het idee dat de bevalling gemakkelijker zou gaan, is niet waar. Het lastigste bij een bevalling is namelijk het hoofdje van de baby. Bovendien zijn moeder en kind door het roken ook in een mindere conditie. En een bevalling is hard werken, zowel voor moeder als kind, daarbij komt een goede conditie van pas.
Bescherm kinderen: laat hen niet uw rook inademen
Bij het nemen van een trekje krijgt een roker 15% van de rook van de sigaret binnen. De overige 85% komt in de omgeving terecht. De giftige stoffen die zich in rook bevinden, blijven binnenshuis langdurig hangen. Jonge kinderen baby's en peuters brengen gemiddeld veel tijd binnenshuis in de omgeving van hun ouders/verzorgers door. Zij kunnen nog niet zelf vertellen dat zij last hebben van de rook. Bovendien zijn hun luchtwegen gevoelig en nog in ontwikkeling. Tranende ogen en loopneusjes worden door ouders dikwijls niet gezien als reactie op omgevingsrook. Bekend is uit onderzoek dat kinderen van ouders die roken vaker last hebben van keel-, neus- en oorproblemen. Ook is onderzocht dat baby's en peuters die veel tijd in de rook van anderen doorbrengen meer kans lopen op wiegendood.
Roken werkt zeer verslavend; begin er niet mee
Nicotine is een verslavende en opwekkende stof, die binnen 10 seconden na het nemen van het eerste trekje in de hersenen komt. Nicotine laat de bloedvaten vernauwen en het hart sneller kloppen. Als de nicotine de hersenen heeft bereikt, stimuleert het daar dat extra dopamine wordt aangemaakt. Dopamine is een stof die het ervaren van plezierige gevoelens regelt. Als door te roken extra dopamine wordt aangemaakt, wordt de normale aanmaak verstoord. Het plezierige effect van meer dopamine, en de snelle opname en afbraak van nicotine zorgt ervoor dat iemand die begint met roken, snel verslaafd raakt. Op een gegeven moment hebben rokers de nicotine nodig om zich normaal te voelen. Omdat nicotine zo snel opgenomen en afgebroken wordt, krijgen rokers al heel snel nicotine-ontwenningsverschijnselen. Soms al vrij snel na het roken van de laatste sigaret. Deze behoefte aan nicotine, vertalen rokers in trek in een sigaret. Als deze trek wordt bevredigd, ervaren rokers dit als ontspannend. De ontspanning die wordt ervaren, bestaat eigenlijk uit het tegengaan van ontwenningsverschijnselen, dit is de lichamelijke verslaving. Roken veroorzaakt ook geestelijke verslaving. Roken hoort voor rokers vaak bij belangrijke momenten op de dag: 's morgens bij de koffie, voor een lastige vergadering, bij verdriet, ruzie of spanningen, 's avonds na het eten of na de seks. Het ontwennen van het roken vraagt serieuze voorbereiding en een doordachte aanpak.
Roken kan de bloedsomloop verminderen en veroorzaakt impotentie
Nicotine vernauwt de bloedvaten, verhoogt de bloeddruk en zorgt het ervoor dat de bloedvaten verstopt raken. De kwaliteit van de bloedvaten verslechtert door het gehele lichaam, dus ook in de penis. Wanneer de bloedvaten in goede conditie zijn, vullen bij seksuele opwinding de vaten in de penis zich met bloed en komt een man tot een erectie. Wanneer de bloedvaten verstopt raken, betekent dit dat de penis minder stijf wordt of de erectie in het geheel niet tot stand komt. In een studie bij patiënten in een impotentiekliniek werd bij 39% van de onderzochte personen vastgesteld dat het ging om vasculaire impotentie, oftewel impotentie die het gevolg is van onvoldoende doorstroming in het bloedvat. 97% van die mannen rookte. Een andere studie meldt 82% rokers onder mannen met vasculaire impotentie. Hoe langer iemand rookt en hoe meer iemand rookt, des te groter is de kans op vasculaire impotentie.
Roken veroudert uw huid
De huid van rokers ziet vaak grauwer dan van niet-rokers en vertoont eerder rimpels. Met name kraaienpootjes bij de ogen en lijnen rond de mond zijn vanaf de middelbare leeftijd opvallender bij rokers. De huid wordt door roken op twee manieren beïnvloed. De stoffen uit de rook die vanaf de sigaret in de omgeving terechtkomen, slaan neer op de huid. Een aantal van deze stoffen hebben een uitdrogend effect. Verder vernauwt nicotine ook de bloedvaten in de huid, zodat de doorbloeding van de huid minder goed is en er minder voedingsstoffen in de huid terechtkomen.
Roken kan het sperma beschadigen en vermindert de vruchtbaarheid
Mannen die roken, hebben een lager testosteronniveau in hun bloed en testosteron is nodig om sperma te kunnen produceren. Nicotine kan niet alleen de binnenkant van de bloedvaten beschadigen, maar ook de zaadcellen in het sperma. Per zaadlozing maken rokende mannen minder sperma en in deze kleinere hoeveelheid sperma bevinden zich ook nog eens minder zaadcellen. Het natuurlijke proces dat ervoor zorgt dat zaadcellen goed kunnen bewegen, wordt beperkt door stoffen uit tabaksrook. Zaadcellen moeten goed kunnen bewegen om de eicel te kunnen bereiken. Wanneer het sperma van mindere kwaliteit is, wordt de mogelijkheid van een man om een kind te verwekken verkleind.
Rokende vrouwen zijn 30% minder vruchtbaar dan niet rokende vrouwen. Rokende vrouwen hebben dus 3 keer meer kans dat zij er langer dan een jaar over doen voor zij zwanger zijn. Mogelijk spelen hierbij beschadigingen aan de eicellen en afwijkingen in de hormoonhuishouding een rol. Voor rokende vrouwen geldt dat zij 1,5 tot 3 keer meer kans hebben op een miskraam. Hierbij blijkt dat het vaak om baby's gaat die normaal zijn aangelegd, maar die door de slechte situatie in de baarmoeder het niet hebben volgehouden. Als rokende vrouwen meedoen aan vruchtbaarheidsbehandelingen (bijvoorbeeld IVF) hebben zij minder kans van slagen.
Tabaksrook bevat extreem giftige benzeen, nitrosaminen, formaldehyde en waterstofcyanide
Benzeen is kankerverwekkend. Benzeen mag in Nederland niet meer worden gebruikt voor industriële doeleinden. Vroeger werd het gebruikt om inkten, rubber, lakken en verfafbijtmiddelen te produceren. Benzeen speelt een rol bij het ontstaan van leukemie en veranderingen aan de chromosomen.
Nitrosaminen zijn kankerverwekkende stoffen die alleen in tabaksprodukten voorkomen. Van nitrosaminen is bekend dat zij verschillende vormen van longkanker kunnen veroorzaken.
Formaldehyde wekt irritaties op van ogen, keel, neus en longen. Bij langdurige blootstelling speelt formaldehyde een rol bij het ontstaan van verschillende vormen van kanker, bijvoorbeeld van de longen, keelholte, botten en huid. Formaldehyde wordt gebruikt in kunstmest, textielverven, desinfecterende middelen en bacteriewerende middelen. Formaldehyde komt op natuurlijke wijze voor in het milieu, maar in een rokerige kamer liggen de concentraties al gauw zo'n 1000 keer hoger.
Waterstofcyanide in kleine hoeveelheden veroorzaakt irritaties van het neusslijmvlies, hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. In grotere hoeveelheden kunnen gewichtsverlies en maag-darmproblemen optreden.Waterstofcyanide wordt gebruikt voor zuiveringsmiddelen en insecticiden, in de metaalverwerkende en fotoindustrie.